Άγχος αποχωρισμού στον σκύλο – Ο πλήρης οδηγός

Το άγχος αποχωρισμού είναι μία από τις πιο συχνές αλλά και πιο παρεξηγημένες συμπεριφορές που εμφανίζουν οι σκύλοι. Δεν πρόκειται για κακή διαπαιδαγώγηση, ούτε για “εκδίκηση” προς τον άνθρωπο. Είναι μια αυθεντική συναισθηματική αντίδραση φόβου, η οποία κάνει τον σκύλο να νιώθει ανασφάλεια κάθε φορά που μένει μόνος ή όταν αντιλαμβάνεται ότι ο κηδεμόνας του ετοιμάζεται να φύγει από το σπίτι. Αυτός ο φόβος μπορεί να είναι τόσο έντονος, ώστε ο σκύλος να πανικοβάλλεται, να γαβγίζει ασταμάτητα, να καταστρέφει αντικείμενα, να κλαίει, να προσπαθεί να φύγει από την πόρτα ή ακόμη και να αυτοτραυματίζεται.

Παρόλο που το άγχος αποχωρισμού μπορεί να γίνει εξαντλητικό για τον ιδιοκτήτη, η αντιμετώπισή του είναι εφικτή. Στην πραγματικότητα, οι σκύλοι βελτιώνονται εντυπωσιακά όταν εφαρμοστεί η σωστή προσέγγιση και όταν ο άνθρωπος μάθει να αναγνωρίζει τα σημάδια της αγωνίας.

Τι είναι το άγχος αποχωρισμού;

Το άγχος αποχωρισμού είναι η έντονη αίσθηση φόβου και ανασφάλειας που νιώθει ο σκύλος όταν μένει μόνος ή όταν προβλέπει ότι αυτό θα συμβεί. Δεν έχει σχέση με πείσμα ή ζήλια. Είναι ένας βαθύς φόβος εγκατάλειψης, ο οποίος συνοδεύεται από έντονο στρες. Παρατηρείται συχνότερα σε κουτάβια που δεν έμαθαν ποτέ να μένουν μόνα για λίγα λεπτά, σε σκύλους που υιοθετήθηκαν πρόσφατα και δεν αισθάνονται ακόμη σίγουροι για το νέο τους περιβάλλον, καθώς και σε ζώα που έχουν ζήσει τραυματικές εμπειρίες στο παρελθόν. Εξίσου συχνό είναι το φαινόμενο σε σκύλους που μεγάλωσαν την περίοδο των lockdown και απότομα χρειάστηκε να μείνουν μόνοι, χωρίς να έχουν μάθει σταδιακά αυτή τη διαδικασία.

Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα;

Το άγχος αποχωρισμού εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους. Πολλοί σκύλοι γαβγίζουν ή ουρλιάζουν συνεχώς όταν μένουν μόνοι. Άλλοι καταστρέφουν αρχικά αντικείμενα όπως μαξιλάρια, κουβέρτες ή παπούτσια, ενώ σε πιο σοβαρά περιστατικά καταστρέφονται πόρτες ή παράθυρα, επειδή ο σκύλος προσπαθεί απεγνωσμένα να φτάσει στον ιδιοκτήτη του. Συχνά παρατηρείται επίσης ούρηση ή αφόδευση μέσα στο σπίτι, παρόλο που ο σκύλος είναι εκπαιδευμένος. Η αστάθεια, η σιελόρροια, το λαχάνιασμα και το τρέμουλο είναι επίσης χαρακτηριστικά σημάδια φόβου.

Πριν καν φύγει ο άνθρωπος, πολλοί σκύλοι αρχίζουν να αγχώνονται: δεν μπορούν να ηρεμήσουν, ακολουθούν τον ιδιοκτήτη παντού, γκρινιάζουν ή δείχνουν εμφανή νευρικότητα. Άλλοι χάνουν την όρεξή τους και δεν αγγίζουν το φαγητό όσο είναι μόνοι, ακόμη κι αν φυσιολογικά είναι λαίμαργοι. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο σκύλος μπορεί να αυτοτραυματιστεί δαγκώνοντας τα πόδια του, τα νύχια του ή την ουρά του.

Τι προκαλεί το άγχος αποχωρισμού;

Οι αιτίες ποικίλλουν. Μια απότομη αλλαγή στην καθημερινότητα μπορεί να αναστατώσει τον σκύλο — όπως όταν ο ιδιοκτήτης επιστρέφει στη δουλειά μετά από μεγάλη περίοδο παραμονής στο σπίτι. Η υιοθεσία από καταφύγιο μπορεί επίσης να οδηγήσει σε έντονο φόβο εγκατάλειψης, ειδικά αν ο σκύλος είχε προηγούμενες δυσάρεστες εμπειρίες. Πολλά κουτάβια που δεν έχουν εξασκηθεί στο να μένουν για λίγο μόνα τους, εμφανίζουν έντονο άγχος αργότερα. Τέλος, υπάρχουν σκύλοι που είναι από τη φύση τους περισσότερο αγχώδεις, είτε λόγω ιδιοσυγκρασίας είτε λόγω φυλής.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασίζεται στην παρατήρηση. Ο κτηνίατρος ή ο ειδικός συμπεριφοράς λαμβάνει υπόψη τα συμπτώματα, το ιστορικό και —πολύ συχνά— βίντεο από κάμερα, ώστε να δει πώς αντιδρά ο σκύλος όταν μένει μόνος. Είναι απαραίτητο να αποκλειστούν άλλα πιθανά αίτια, όπως κάποια ασθένεια που προκαλεί ατυχήματα στο σπίτι ή πόνος που οδηγεί σε ανησυχία. Η διάκριση ανάμεσα στο πραγματικό άγχος αποχωρισμού και στη βαρεμάρα ή την ανεπαρκή εκτόνωση είναι πολύ σημαντική, επειδή οι λύσεις είναι διαφορετικές.

Πώς αντιμετωπίζεται – Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι

Το άγχος αποχωρισμού δεν φεύγει από μόνο του, αλλά βελτιώνεται συστηματικά, με συνέπεια και σωστή καθοδήγηση. Ευτυχώς, η πρόοδος μπορεί να είναι εντυπωσιακή αν οι τεχνικές εφαρμοστούν σωστά.

Η βασικότερη μέθοδος είναι η σταδιακή εκπαίδευση μοναχικού χρόνου. Ο σκύλος χρειάζεται να “εκπαιδευτεί” ότι η απουσία του ανθρώπου του δεν είναι απειλή. Ξεκινάμε με μερικά δευτερόλεπτα, όπου ο σκύλος μένει μόνος χωρίς να λυγίσει από τον φόβο. Όταν θα είναι άνετος σε αυτό, προχωράμε στα δύο και στα πέντε λεπτά. Στη συνέχεια στα δέκα, στα είκοσι και ούτω καθεξής. Ο σκοπός δεν είναι να λείπει ο άνθρωπος πολύ ώρα, αλλά να δημιουργήσουμε μικρές, ασφαλείς “νίκες” χωρίς πανικό. Αυτή η μέθοδος επανεκπαιδεύει σταδιακά τον εγκέφαλο του σκύλου.

Εξίσου σημαντικό είναι ο ιδιοκτήτης να αποφεύγει τις έντονες εκδηλώσεις όταν φεύγει ή όταν επιστρέφει στο σπίτι. Μια ουδέτερη, ήρεμη στάση βοηθά τον σκύλο να καταλάβει ότι η αποχώρηση είναι κάτι συνηθισμένο και όχι ένα γεγονός που σηματοδοτεί συναγερμό.

Η χρήση κάμερας στο σπίτι είναι πολύ βοηθητική. Πολλοί ιδιοκτήτες δεν φαντάζονται πόσο στρεσάρεται ο σκύλος τους όταν μένει μόνος. Η κάμερα επιτρέπει την καλύτερη αξιολόγηση της προόδου και βοηθά να εντοπιστούν οι πιο δύσκολες στιγμές.

Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να μειώσουμε το άγχος είναι ο εμπλουτισμός του περιβάλλοντος. Πριν φύγει ο ιδιοκτήτης, η προσφορά puzzle toys, licking mats, μασητικών σνακ ή παιχνιδιών που μυρίζουν όμορφα, βοηθά τον σκύλο να απασχολήσει το μυαλό του. Η μάσηση λειτουργεί φυσικά σαν αντικαταθλιπτικό, γιατί απελευθερώνει ενδορφίνες και προκαλεί αίσθηση χαλάρωσης.

Σημαντικό ρόλο παίζουν και τα calming προϊόντα, ειδικά για ήπιο έως μέτριο άγχος. Τα ειδικά calming snacks ή συμπληρώματα με L-θεανίνη, τρυπτοφάνη και μαγνήσιο μπορούν να βοηθήσουν τον σκύλο να διαχειριστεί καλύτερα την ημέρα. Τα κολάρα ηρεμίας παρέχουν μια συνεχή αίσθηση ασφάλειας, και είναι ιδανικά για σκύλους που περνούν πολλές ώρες μόνοι.

Η σωματική άσκηση είναι μία τεράστια “φυσική θεραπεία”. Ένας σκύλος που έχει εκτονωθεί πριν μείνει μόνος, είναι πολύ πιο πιθανό να ηρεμήσει και λιγότερο πιθανό να πανικοβληθεί ή να καταστρέψει αντικείμενα. Η ήρεμη μουσική για σκύλους, ο ασφαλής προσωπικός χώρος όπως crate ή ένα άνετο κρεβάτι, βοηθούν επίσης σημαντικά στη διαχείριση του άγχους.

Πότε χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια;

Όταν το άγχος αποχωρισμού είναι έντονο και ο σκύλος τραυματίζεται, προσπαθεί να αποδράσει ή παρουσιάζει συμπτώματα πανικού, τότε απαιτείται η συνεργασία κτηνιάτρου και εξειδικευμένου συμπεριφοριστή. Σε αυτές τις περιπτώσεις η εκπαίδευση πρέπει να γίνει με πολύ προσεκτικά βήματα και εξατομικευμένο πλάνο.

Συμπέρασμα

Το άγχος αποχωρισμού μπορεί να είναι δύσκολο και απογοητευτικό, αλλά δεν είναι ανίκητο. Με σταδιακή εκπαίδευση, ηρεμία, συνέπεια και τα κατάλληλα εργαλεία, οι σκύλοι μαθαίνουν να μένουν μόνοι χωρίς φόβο. Η διαδικασία απαιτεί χρόνο, αλλά κάθε μικρή πρόοδος είναι σημαντική. Ο σκύλος δεν αγχώνεται επειδή δεν αγαπά τον άνθρωπό του — αγχώνεται ακριβώς επειδή τον αγαπάει βαθιά και φοβάται ότι θα τον χάσει. Με κατανόηση και καθοδήγηση, μπορεί να αποκτήσει ξανά την ασφάλεια που χρειάζεται.

Εδώ θα βρεις τα καλύτερα συμπληρώματα για το άγχος του κατοικίδιου.

✍️ Το άρθρο γράφτηκε από τη

Δέσποινα Παπαχρόνη, κτηνίατρο, DVM

Με επίκεντρο την επιστημονική ενημέρωση και τη φροντίδα των ζώων.