Η γάτα κάνει κακά έξω από την άμμο – Αιτίες & λύσεις

Πλήρες κτηνιατρικό άρθρο για ένα από τα πιο συχνά και παρεξηγημένα προβλήματα συμπεριφοράς

Η γάτα είναι από τα πιο καθαρά ζώα στον κόσμο. Από τη φύση της, έχει την τάση να θάβει τα περιττώματά της, να κρατάει καθαρό τον χώρο της και να αποφεύγει τη βρωμιά. Γι’ αυτό και όταν μια γάτα αρχίζει ξαφνικά να κάνει την ανάγκη της έξω από την άμμο, ο ιδιοκτήτης δεν πρέπει ποτέ να θεωρεί ότι “το κάνει επίτηδες”. Αντίθετα, πρόκειται για ένα μήνυμα: κάτι δεν πάει καλά, είτε στο σώμα είτε στην ψυχολογία της γάτας.

Η αλλαγή στη χρήση της άμμου είναι από τα συμπτώματα που οι κτηνίατροι αντιμετωπίζουν συχνότερα. Μπορεί να οφείλεται σε οργανικά αίτια, σε προβλήματα συμπεριφοράς, σε πόνο, σε στρες ή ακόμη και σε αλλαγές στο περιβάλλον που δεν είναι εμφανείς στον άνθρωπο. Γι’ αυτό απαιτείται λεπτομερής αξιολόγηση ώστε να βρεθεί η πραγματική αιτία και να εφαρμοστεί η σωστή λύση.

Ας δούμε αναλυτικά όλες τις πιθανές αιτίες και πώς αντιμετωπίζονται.

1. Ιατρικά αίτια: όταν η άμμος συνδέεται με πόνο ή δυσφορία

Πολύ συχνά, η πρώτη σκέψη των ανθρώπων είναι ότι η γάτα “αντιδρά” ή “το κάνει από κακία”. Όμως η πραγματικότητα είναι ότι τα περισσότερα περιστατικά έχουν ιατρικό υπόβαθρο. Η γάτα αποφεύγει την άμμο γιατί την έχει συνδέσει με πόνο, άγχος ή δυσφορία.

🔹 Διάρροια ή μαλακά κόπρανα

Η γάτα με διάρροια συχνά δεν προλαβαίνει να μπει στην άμμο, ή απλώς νιώθει έντονη δυσφορία και “φοράει” το ένστικτο να κάνει κακά πιο άμεσα.
Αιτίες μπορεί να είναι:

• εντερικές λοιμώξεις

• παράσιτα

• τροφική δυσανεξία

• άγχος

• φλεγμονώδη νόσος εντέρου

Σε αυτές τις περιπτώσεις, η λύση ξεκινά με κτηνιατρική εξέταση και αντιμετώπιση της βασικής αιτίας.

🔹 Δυσκοιλιότητα

Αν η γάτα δυσκολεύεται να αφοδεύσει, μπορεί να αποφεύγει την άμμο επειδή τη συνδέει με πόνο. Πολλές φορές βλέπουμε γάτες να μπαίνουν, να προσπαθούν και μετά να φεύγουν και να κάνουν αλλού.

🔹 Πόνος στη μέση ή στα πίσω πόδια

Σε ηλικιωμένες γάτες, ή γάτες με αρθρίτιδα, η είσοδος σε άμμο με ψηλό τοίχωμα μπορεί να είναι δύσκολη. Έτσι επιλέγουν πιο εύκολα προσβάσιμα σημεία.

🔹 Νευρολογικά προβλήματα

Πιο σπάνια, αλλά μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση ή τον έλεγχο αφόδευσης.

🔹 Ουρολογικά προβλήματα

Αν και η ερώτηση αφορά τα κακά, πολλές φορές τα ουρολογικά προβλήματα κάνουν τη γάτα να αποφεύγει την άμμο συνολικά, άρα και για τα κόπρανα.

2. Προβλήματα συμπεριφοράς και στρες: η γάτα “μιλάει”

Η γάτα είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σε αλλαγές. Το στρες μπορεί να εκφραστεί με πάρα πολλούς τρόπους, και η τουαλέτα είναι από τους πρώτους.

🔹 Αλλαγές στο περιβάλλον

Ακόμα και μικρές αλλαγές, όπως:

• νέο έπιπλο

• νέα μυρωδιά

• αλλαγή θέσης της άμμου

• νέα άμμος διαφορετικής υφής

μπορούν να προκαλέσουν έντονη σύγχυση.

🔹 Νέα άτομα ή ζώα στο σπίτι

Ένα νέο κατοικίδιο, ένα μωρό, ένας φιλοξενούμενος — όλα μπορούν να επηρεάσουν την αίσθηση ασφάλειας της γάτας.

🔹 Εξωτερικές γάτες (stress από παράθυρο)

Πολλές γάτες κάνουν “αμυντικά” κακά σε σημεία κοντά σε πόρτες/παράθυρα όταν βλέπουν γάτες έξω.

🔹 Ανταγωνισμός για άμμο σε  σπίτια με πολλές γάτες

Ο κανόνας είναι:
1 άμμος ανά γάτα + 1 επιπλέον.
Σε άλλοτε σύνθεση γατών, η έλλειψη αρκετών αμμολεκανών οδηγεί σε στρες και αποφυγή.

3. Πρόβλημα με την ίδια την άμμο: υφή, μυρωδιά, καθαριότητα

Οι γάτες είναι πολύ συγκεκριμένες στο τι προτιμούν.

🔹 Η άμμος δεν είναι καθαρή

Αν μυρίζει, αν έχει υγρασία, αν δεν καθαρίζεται συχνά, η γάτα θα αναζητήσει άλλη επιφάνεια.

🔹 Λάθος υφή

Κάποιες γάτες προτιμούν λεπτόκοκκη άμμο, άλλες φυσική (ξύλου, καλαμποκιού).
Αν γίνει απότομη αλλαγή, πολλές φορές αρνούνται να τη χρησιμοποιήσουν.

🔹 Αρωματική άμμος

Οι γάτες έχουν πολύ ανεπτυγμένη όσφρηση. Τις αρωματικές άμμους κάποιες φορές τις απορρίπτουν.

🔹 Λάθος μέγεθος αμμολεκάνης

Για κάποιες γάτες αν ο χώρος είναι μικρός, αν το κουτί είναι σκεπαστό και η μυρωδιά εγκλωβίζεται, ή αν ο τοίχος είναι ψηλός, η γάτα μπορεί να φοβάται ή να νιώθει εγκλωβισμένη.

4. Συμπεριφορική “μαρκάρισμα” με κακά (όχι μόνο με ούρα)

Αν και σπάνιο, μερικές γάτες “μαρκάρουν” με κόπρανα όταν αισθάνονται έντονη απειλή ή στρες. Συνήθως τα κακά είναι κανονικά, όχι διάρροια, και βρίσκονται σε εμφανή σημεία.

Αυτό σχετίζεται με:

• ανταγωνισμό

• ανασφάλεια

• νέα γάτα στη γειτονιά

• αλλαγές ρουτίνας

5. Πώς διορθώνουμε το πρόβλημα – Πρακτικές λύσεις

Για να διορθωθεί η συμπεριφορά, πρέπει πρώτα να βρούμε την αιτία. Η θεραπεία είναι πάντοτε συνδυαστική.

🩺 1) Πρώτα αποκλείουμε ιατρικά αίτια

Έλεγχος με κτηνίατρο για:

• παράσιτα

• διάρροια/δυσκοιλιότητα

• εντερικές παθήσεις

• αρθρίτιδα

• πόνο

Η ιατρική αξιολόγηση είναι το Α και το Ω.

2) Καθαριότητα και σωστή άμμος

• καθάρισμα 1–2 φορές/ημέρα

• αλλαγή άμμου συχνά

• μεγάλο κουτί

• λεπτόκοκκη άμμος

• χωρίς άρωμα

3) Μεγαλύτερος αριθμός αμμολεκάνων

Ο χρυσός κανόνας:
 αριθμός γατών=αριθμός λεκανών + 1

4) Σωστή θέση άμμου

Όχι δίπλα σε:

• θορύβους

• πλυντήριο

• σκύλο

• έντονη κίνηση

Η άμμος πρέπει να είναι σε ήσυχο, ασφαλές σημείο.

5) Μείωση στρες

• pheromone diffusers

• ήρεμο περιβάλλον

• εμπλουτισμός χώρου

• ρουτίνα

• μακριά από εξωτερικές γάτες

6) ΜΗΝ τιμωρείτε τη γάτα

Η τιμωρία αυξάνει το στρες και κάνει τη συμπεριφορά χειρότερη

Συμπέρασμα

Όταν μια γάτα κάνει κακά έξω από την άμμο, δεν το κάνει ποτέ “επίτηδες”. Πρόκειται για μία από τις πιο ξεκάθαρες ενδείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά – είτε στο σώμα της είτε στην ψυχολογία της. Με σωστή διάγνωση, καθαριότητα, κατάλληλες άμμους, σωστή τοποθέτηση και μείωση του στρες, η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών λύνεται.

Η παρατήρηση του ιδιοκτήτη και η συνεργασία με τον κτηνίατρο οδηγούν στη σωστή λύση και η γάτα ξαναβρίσκει την ασφάλεια και την ηρεμία της στη χρήση της άμμου της.

Βρες τα καλύτερα συμπληρώματα για το στρες της γάτας εδώ .

Συμπλήρωμα Stress out εδώ.

Φερομόνες εδώ.

Spray εκπαίδευσης Trenex εδώ.

Συμπλήρωμα Kalmvet εδώ.

Euforis κανναβέλαιο εδώ.

✍️ Το άρθρο γράφτηκε από τη

Δέσποινα Παπαχρόνη, κτηνίατρο, DVM

Αγαπώ να βοηθώ τους ιδιοκτήτες να κατανοούν καλύτερα τις ανάγκες των ζώων τους.